Programma Vitale Varkenshouderij gereed

Het Programma Vitale Varkenshouderij telt vijf heldere ambities. De coalitie kiest voor een gerichte aanpak van saneren en innoveren. Een gebalanceerde aanpak die leidt tot een kleinere en tegelijkertijd vitalere, innovatieve varkenshouderij. Een nog duurzamere keten die vanuit een sterke marktpositie hoogwaardig voedsel produceert en een cruciale schakel is in de circulaire economie.

Het programma zet een concrete aanpak per ambitie neer met duidelijke doelstellingen en termijnen. In het najaar van 2019 bespreekt CoViVa het programma met varkenshouders en andere ketenpartners en nodigt hen uit om dit samen waar te gaan maken. Naast de financiële bijdrage van het ministerie van LNV investeren de sectoren die in CoViVa vertegenwoordigd zijn, de komende vier jaar 40 miljoen euro in de uitwerking en uitvoering van het programma.

Met de juiste balans tussen saneren en innoveren wordt de Nederlandse varkenshouderij kleiner én behoudt deze voldoende omvang en vernieuwend vermogen om internationaal toonaangevend te zijn. Het blijft een belangrijke werkgever en met de productiewaarde van ruim 6 miljard euro een belangrijke schakel in de Nederlandse economie.

Het Programma Vitale Varkenshouderij richt zich op de volgende vijf ambities:

Ambitie 1: Goede zorg voor de leefomgeving

Goede zorg voor de leefomgeving betekent een varkenshouderij waarbij omwonenden van varkensbedrijven, varkenshouders en hun medewerkers, geen nadelige effecten ondervinden van het houden van varkens (bijv. geuroverlast). Varkenshouderijen zijn ingepast in de omgeving en versterken de structuur van een vitaal platteland. Dit vindt plaats door sanering van varkenslocaties met geuroverlast via de saneringsregeling en anderzijds het ontwikkelen en toepassen van innovatieve, emissiearme stalsystemen bij de bedrijven die blijven.

Ambitie 2: Centrale positie in de circulaire economie

Centrale positie in de circulaire economie betekent dat de positie van het varken als ultiem kringloopdier wordt versterkt. Varkens zetten laagwaardige producten (bijv. reststromen uit de voedingsmiddelenindustrie) om in hoogwaardige voeding. Daarnaast is de mest van het varken waardevol als basis voor groene energie, als bodemverbeteraar en als vervanger van fossiele kunstmest.

Ambitie 3: Erkende bijdrage aan klimaat- en energietransitie

Een erkende bijdrage aan klimaat- en energietransitie betekent dat de varkenshouderij werkt aan een energie- en klimaatneutrale varkensvleesproductie in 2050. De sector zet in op energieproductie uit niet-fossiele bronnen (bijv. zonnepanelen op stallen) en energiebesparing. Verder wordt de emissie van broeikasgassen door de varkenshouderij verminderd volgens de in de Klimaattafel veehouderij gestelde doelen en randvoorwaarden.

Ambitie 4: Robuuste en gezonde varkens in een diervriendelijke houderij

De Coalitie staat voor een diervriendelijke varkenshouderij met robuuste en gezonde dieren. De sector loopt wereldwijd voorop in diergezondheid, dierenwelzijn, brandveilige stallen en diervriendelijk transport. Een varkenssector waarin varkens gezond en weerbaar zijn, zonder structureel gebruik van medicatie. Dit vindt plaats door een integrale benchmark te ontwikkelen gericht op de aanpak van bedrijfsgebonden dierziekten (te beginnen met PRRS), zorg voor jonge dieren, praktijkgerichte afbouw van fysieke ingrepen, reductie van antibiotica en salmonella en deze benchmark op te nemen in kwaliteitssystemen.

Ambitie 5: Mondiaal koploper in marktgerichtheid en ketensamenwerking

CoViVa ambieert een varkenshouderijketen die uitblinkt in het ontwikkelen van vraaggestuurde ketens. Dit doen we door Holland Varken als kwaliteitslabel en borgingssysteem uit te bouwen. Daarnaast wordt geïnvesteerd in digitalisering van de keten middels een digitaal bedrijvenpaspoort en dierenpaspoort waardoor unieke positionering als kwaliteitsproduct met een verifieerbare herkomst mogelijk wordt. Door nieuwe onderscheidende marktconcepten op basis van onder andere CO₂-footprint, diergezondheid en dierenwelzijn te ontwikkelen, versterkt de sector haar mondiale marktpositie, waarbij het internationaal sterk gedifferentieerde consumptiepatroon een belangrijke basis vormt voor vierkantsverwaarding van het Nederlandse varken. Dit is een belangrijk fundament onder een toekomstbestendige varkenshouderij, waar financiële ruimte is voor investeringen in duurzaamheid, dierenwelzijn en circulaire landbouw.

Voorwaarden voor succes

Het fundament van het actieprogramma Vitale Varkenshouderij wordt gevormd door een integrale aanpak waarin alle opgaven op een evenwichtige manier en in samenhang met elkaar worden meegenomen. Belangrijk aandachtspunt is duidelijkheid over het stikstofbeleid. Door de uitspraak van de Raad van State over het Programma Aanpak Stikstof (PAS) neemt het belang van brongerichte emissiebeperkende maatregelen toe. Dit vereist voldoende ruimte voor vernieuwing. Alleen met een toereikend stikstofbeleid kan het plan in volle kracht met voldoende draagvlak tot uitvoering worden gebracht. Op dit moment werkt het ministerie van LNV met alle betrokken stakeholders aan het nieuwe stikstofbeleid. De aanpak van de stikstofproblematiek kan leiden tot nieuwe vragen en maatregelen. Hierover zal vervolgoverleg plaatsvinden tussen LNV en de private partners van CoViVa. Zo bouwen de coalitiepartners samen verder aan een vitale varkenshouderij.

Programma Vitale Varkenshouderij

Realisatie van de vijf ambities uit het Programma Vitale Varkenshouderij van de Coalitie Vitale Varkenshouderij maakt van de varkenssector een kleinere, maar duurzame topsector. Een sector die zorg draagt voor een vitale leefomgeving, een gezond milieu en goede voeding. Een sector die mondiaal koploper is in duurzaam circulaire landbouw en zich met een transparante ketenproductie internationaal onderscheidt op het gebied van nutriënten- en mineralenkringlopen, voedselkwaliteit, gezonde dieren, dierenwelzijn en N- / CO₂-footprint. De Coalitie Vitale Varkenshouderij is verantwoordelijk voor de uitvoering van het programma. Het betreft een ketenbrede samenwerking van varkenshouders, fokkerijen, veevoederbedrijven, banken en slachterijen. Naast de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV), het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit nemen Rabobank, Vion, Agrifirm, ForFarmers en Topigs Norsvin de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het programma. Graag nodigen zij andere ketenpartijen, maatschappelijke organisaties en overheden uit om dit programma samen ten uitvoer te brengen. Het Programma Vitale Varkenshouderij is te vinden op www.vitalevarkenshouderij.nl.