Rapport: Mogelijkheden voor besparing en opwekking duurzame energie op varkenshouderijbedrijven

30-08-2023

De Coalitie Vitale Varkenshouderij (CoViVa) heeft de ambitie om in 2050 een neutrale carbon footprint te realiseren voor de gehele varkensketen. Ongeveer 44% van het energieverbruik in de varkensketen wordt gebruikt op varkenshouderijbedrijven. Royal Cosun heeft een ‘opportunity dartboard’ ontworpen om de besparingsmogelijkheden van een bedrijf in kaart te brengen. In de landelijke werkgroep Energietransitie is afgesproken dat onder andere de varkenshouderijsector dit instrument zal ontwikkelen om na te gaan of deze praktisch inzetbaar is.  De onderzoekers van Wageningen Livestock Research hebben inzichtelijk gemaakt welke mogelijkheden varkenshouders hebben om te verduurzamen op het gebied van energie.

Het doel van het onderzoek was om een overzicht te creëren met de mogelijkheden die er zijn om energie op een varkenshouderijbedrijf te besparen, op te wekken of te hergebruiken. Om deze maatregelen en de bijbehorende impact en kosteneffectiviteit visueel weer te geven, zijn opportunity dartboards ontwikkeld, zodat een varkenshouder keuzes voor het bedrijf kan maken om energieneutraliteit na te streven. In dit onderzoek zijn drie opportunity dartboards voor de varkenshouderij opgesteld: 1) met maatregelen voor de korte termijn (terugverdientijd minder dan 5 jaar), 2) met maatregelen voor de middellange termijn die direct toegepast zouden kunnen worden op een bestaand varkensbedrijf en 3) met maatregelen voor de middellange termijn met perspectiefvolle maatregelen die nog verder ontwikkeld moeten worden of pas mogelijk zijn bij nieuwbouw. Dartboard 1 en 2 zijn hieronder weergegeven.

Opbouw opportunity dartboard

Het ‘opportunity dartboard’ bestaat uit verschillende segmenten (taartpunten) en elk segment staat voor een mogelijkheid of maatregel die een varkenshouder kan toepassen op het bedrijf (Figuur S1). Een segment bestaat uit 10 ringen en elke ring betekent circa 10% CO2 reductiepotentieel. Hoe meer ringen zijn ingekleurd, hoe meer reductiepotentieel de maatregel heeft. Hierin is enkel uitgegaan van CO2 besparing met betrekking tot energiebesparing door de individuele maatregel en vermeden CO2 uit eventuele neveneffecten van de maatregel is niet meegenomen (bijvoorbeeld vermeden uitstoot uit mest).

 

Versimpelde weergave van de dartboards met energiebesparingsmogelijkheden voor de varkenshouderij op korte termijn (links) en praktijkrijpe maatregelen op middellange termijn (rechts). Het betreft individuele maatregelen en de maatregelen zoals weergegeven in het dartboard kunnen niet worden opgeteld.

Uit de dartboards blijkt dat een scala aan maatregelen beschikbaar is die relatief makkelijk te realiseren zijn, waarbij een klein effect op de CO2 footprint te verwachten is, maar waarvan de terugverdientijd minder dan 5 jaar is. Als men een grotere reductie wil behalen, dan zijn grotere investeringen en aanpassingen nodig. Dergelijke investeringen hebben een langere terugverdientijd.

De maatregelen in de dartboards betreffen individuele maatregelen en deze kunnen niet één op één bij elkaar opgeteld worden. Daarnaast hebben veranderingen in energieprijzen een grote invloed op de terugverdientijd en kosteneffectiviteit die staat weergegeven in de dartboards. In een vervolgrapportage worden perspectiefvolle combinaties doorgerekend en wordt ook het effect van fluctuaties in energieprijzen meegenomen.

Dit onderzoek is uitgevoerd door Wageningen Livestock Research als onderdeel van de Publiek Private Samenwerking (PPS) Vitale Varkenshouderij, werkpakket 3 ‘Erkende bijdrage aan klimaat- en energietransitie’.

Link naar volledige rapport: Rapportsjabloon Wageningen Livestock Research_NL (wur.nl)
Bron: Mogelijkheden voor besparing en opwekking duurzame energie op varkenshouderijbedrijven: Ontwikkeling van ‘opportunity dartboards — Research@WUR